Een sterke overheid zorgt voor een krachtig Nederland. Daarvoor is sterk publiek leiderschap nodig, gericht op een complexe en veeleisende samenleving. De visie op Publiek Leiderschap – de basis voor het ABD Zomerprogramma – biedt hiervoor duidelijke handvatten. We nemen je aan de hand van 5 vragen en antwoorden graag mee in hoe dat ook alweer zit.
1. Wat is de kern van de visie op Publiek Leiderschap?
Sterk leiderschap is nodig om goed samen te werken binnen het Rijk – over de grenzen van ministeries, bestuurslagen en kabinetsperiodes heen. Daarmee verbetert de kwaliteit en uitvoerbaarheid van beleid en groeit het vertrouwen van burgers in de overheid. Dat klinkt eenvoudig, maar als publiek leider weet jij wel beter. Je hebt immers dagelijks te maken met opgaven die zich in een complexe context bevinden. Elk onderdeel daarvan vraagt om specifieke handelingsrichtingen. In de visie op Publiek Leiderschap visualiseren we dit met een Kompas.
2. Wat houdt het Kompas voor Publiek Leiderschap in?
Het Kompas voor Publiek Leiderschap laat zien wat de wenselijke handelingsrichtingen zijn voor publiek leiders in de dynamiek van hun werk. In die dynamiek spelen veel actuele thema’s een rol: mediadruk, internationalisering, digitalisering, diversiteit en actuele crises – om er een paar te noemen. Hoe je daarmee omgaat, is afhankelijk van jouw persoonlijkheid, vaardigheden, competenties, kennis en de ervaring die je inbrengt. Verder gaat publiek leiderschap over het uitdragen van waarden, over lef om transparant te zijn en over het vermogen om mee te veren onder druk, zonder te breken. Versta jij bovendien de kunst om mensen te gidsen – juist door complexe thema’s heen – en onderweg te inspireren? Zo ja, dan bezit je belangrijke skills die een publiek leider moet hebben.
3. Hoe pas je het Kompas toe in de praktijk?
De visie op Publiek Leiderschap gaat ervan uit dat je elke maatschappelijke opgave in een context kunt plaatsen. Het Kompas gaat uit van 5 contexten:
- Turbulente tijd
- Veeleisende samenleving
- Complexe overheid
- Politiek-ambtelijk samenspel
- Het gaat om de persoon
4. Wat zijn de handelingsrichtingen en wat houden ze in?
Elk van de contexten vraagt om specifieke handelingen. Dat leidt in totaal tot tien wenselijke handelingsrichtingen:
- Handel in onzekerheid: wees helder over onhelderheid, trek lessen uit de ‘crisisleer’ en wees goed voorbereid op crises.
- Bewaak de lange lijnen: verbind het verleden met het heden en de toekomst, en bied tegenwicht aan de hijg-cultuur in de media en politiek.
- Geef de overheid gezicht en gevoel: wees een aanspreekbare leider met gevoel en inlevingsvermogen voor de samenleving.
- Denk en handel inclusief: bepaalde situaties van mensen of in regio’s vragen bijzondere aandacht; wees je bewust van (onbewuste) (voor)oordelen en werk hieraan.
- Werk samen en deel leiderschap: zorg voor goede samenwerking met partners binnen en buiten de overheid, zodat meerdere invalshoeken er beter uit komen.
- Creëer een veilige omgeving waarin fouten gemaakt kunnen worden: geef tegendruk aan de afrekencultuur, ga voor je mensen staan als er ‘klappen worden uitgedeeld’ en bescherm en stimuleer innovatie.
- Neem ruimte en geef ruimte: geef tegenspraak op basis van ambtelijke kennis en ervaring, en geef die ruimte ook aan medewerkers.
- Wees open en verantwoord je proactief: sta open voor wat in de samenleving speelt en geef openheid over hoe je als ambtenaar opereert.
- Heb geen pantser en toon ruggengraat: heb kennis van zaken en goede sociale vaardigheid; laat zien waar jij als leider voor staat en toon openheid, aandacht, respect en empathie.
- Zet hen, die jij leidt, in hun kracht en vraag feedback: reflecteer op je eigen sterktes en heb zicht op eigen zwaktes; vraag continu wat zij, die geleid willen worden, nodig hebben.
5. Hoe maakt het Zomerprogramma de verbinding met de visie op Publiek Leiderschap?
Het aanbod van het Zomerprogramma sluit aan op de tien handelingsrichtingen uit het Kompas. Het programma bestaat uit in totaal 25 workshops, masterclasses, lezingen en cursussen. Daarmee geven we jou de mogelijkheid om je gericht te ontwikkelen bij die handelingsrichtingen waarop jouw leiderschap nog versterking kan gebruiken.
Hieronder vind je een overzicht van alle leerontwikkelactiviteiten, ingedeeld naar handelingsrichting. Alle activiteiten bieden we tussen 24 juni en 6 september twee keer aan. Ga naar de agenda voor meer informatie en om je in te schrijven.
| Turbulente tijden | Handel in onzekerheid |
|
| Turbulente tijden | Bewaak de lange lijnen |
|
| Veeleisende samenleving | Geef de overheid een gezicht |
|
| Veeleisende samenleving | Denk en Handel inclusief |
|
| Complexe overheid | Werk samen en deel leiderschap |
|
| Complexe overheid | Creëer een veilige werkomgeving |
|
| Politiek-ambtelijk samenspel | Neem ruimte en geef ruimte |
|
| Politiek-ambtelijk samenspel | Wees open en verantwoord je proactief |
|
| Het gaat om de persoon | Heb geen pantser, toon ruggengraat |
|
| Het gaat om de persoon | Zet hen die je begeleidt in hun kracht |
|
Aan de slag met de visie op publiek leiderschap?
Volg de e-learning Werken aan publiek leiderschap! Je zet op scherp wát je gaat doen (maatschappelijk vraagstuk en opgave), voor wié je dat gaat doen (burgerperspectief) en wie jou daarbij kunnen helpen (omgevingsperspectief). Je verbindt de dimensies en handelingsrichtingen uit het Kompas aan jouw werkpraktijk en wordt gevoed met voorbeelden van diverse collega ABD'ers. Zo verrijk je je eigen handelingsrepertoire.
De e-learning bevat kennisclips, kennismateriaal, reflectievragen, korte opdrachten of praktijkvoorbeelden. En in de Kennisbank vind je belangrijke artikelen, media en andere bronnen over (de rijksbrede visie op) publiek leiderschap.
Je kunt de e-learning in ongeveer twee uur volledig doorlopen. Dit kun je doen waar en wanneer je wilt. Het is natuurlijk ook mogelijk om de e-learning in fases te volgen.
