Vrijdag 26 januari 2024 staat Sandra Groeneveld stil bij de rol van leidinggevenden in het creëren en borgen van sociale veiligheid op de werkvloer. Arthur Kibbelaar neemt je mee in de uitkomsten van het onderzoek naar racisme bij Buitenlandse Zaken. En vanuit haar werk als trainer, onderzoeker en adviseur vertelt Caroline Koetsenruijter wat zij in de praktijk ziet als het gaat om ‘giftig gedrag’ op de werkvloer.
Sandra Groeneveld
De afgelopen jaren is sociale veiligheid een veelbesproken onderwerp geworden en meestal naar aanleiding van incidenten van ongewenst gedrag en discriminatie in verschillende sectoren. Het is onvoldoende om sociale veiligheid uitsluitend te benaderen vanuit dergelijke incidenten en de afhandeling ervan, hoe belangrijk ook. Sociale veiligheid gaat namelijk over de dagelijkse omgang met elkaar op de werkvloer.
Sociale veiligheid is een cruciale voorwaarde voor leren en presteren.
Vanzelfsprekend is sociale veiligheid niet, en zeker niet in omstandigheden waarin onder hoge druk moet worden gewerkt en waarin de hiërarchische afhankelijkheden groot zijn. Ook binnen de overheid vraagt sociale veiligheid daarom continue aandacht. In deze module staan we stil bij de rol van leidinggevenden in het creëren en borgen van sociale veiligheid op de werkvloer. Daarbij reflecteren we eveneens op de druk die leidinggevenden zelf kunnen ervaren, welke implicaties dit heeft voor sociale veiligheid en voor het vermogen om te leren en te verbeteren.
Sandra Groeneveld is hoogleraar Publiek Management bij het Instituut Bestuurskunde en verbonden aan het Leiden Leadership Centre van de Universiteit Leiden. Zij is gespecialiseerd in leiderschap, organisatieverandering en diversiteit en inclusie in publieke organisaties en heeft hierover uitgebreid gepubliceerd in internationale wetenschappelijke tijdschriften en voor professionals en een breder publiek.
In haar onderzoek zoekt zij nadrukkelijk de samenwerking met de praktijk van management en leiderschap in overheidsorganisaties. Het onderzoek voor de Visie op publiek leiderschap voor DGABD is daarvan een recent voorbeeld. Sociale veiligheid is een van de kernthema’s in recente onderzoeksprojecten, alsook in haar bestuurlijk werk, onder meer als lid van de KNAW-commissie die de minister van OCW adviseerde over het bevorderen en borgen van sociale veiligheid in het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek.
Caroline Koetsenruijter
Hoe kunnen we leren van en met elkaar? Hoe wordt bij universiteiten, ziekenhuizen, gemeenten en woningcorporaties een veilig werkklimaat dichterbij gehaald en wat kunnen wij daarvan leren? Van best practices maar ook van worst nightmares.
De manier van leidinggeven is een van de oorzaken bij voortdurende sociale onveiligheid. Zowel actief als passief machtsmisbruik werkt bevorderend bij het voortduren van giftig gedoe. In Nederland krijgen twee miljoen werkenden te maken met verbale, psychische of fysieke agressie door collega’s of leidinggevenden. Hoe komen we samen hoger op de veiligheidscultuurladder: dat en meer bij dit college met een blik van buiten.
Caroline Koetsenruijter (1979) heeft als missie een veilige werkplek voor alle tien miljoen werkenden in Nederland. Zij is onderzoeker, trainer en auteur op het gebied van sociale veiligheid en agressiepreventie. Caroline schreef de bestsellers ‘Jij moet je bek houden!’ (2020) en ‘Het Agressieparadijs’ (2021). In april 2023 verscheen haar nieuwste boek ’Giftig gedoe op de werkplek’.
Caroline vindt het belangrijk dat elke werkende zijn/haar werk kan doen zonder last van agressie en intimidatie. Twee zaken staan voorop: we accepteren agressie nooit en we houden agressie nooit stil. De werkgever is aan zet om voor iedereen een veilige werkplek dichterbij te halen. Hoe? Daarover deelt Caroline de laatste wetenschappelijke en vooral praktische inzichten in haar lezingen.
Arthur Kibbelaar
Mede naar aanleiding van de Black Lives Matter beweging besloot de Bestuursraad van het ministerie van Buitenlandse Zaken om te laten onderzoeken welke vormen van racisme binnen de organisatie voorkomen. Dit in de overtuiging dat transparantie kan bijdragen aan de dialoog over racisme en het bestrijden ervan.
Arthur Kibbelaar neemt je mee in de aanloop naar het rapport (2022), de totstandkoming ervan, en daarop volgend: het proces van brede erkenning en bewustwording van het probleem en de ingezette structurele cultuurverandering.
Arthur Kibbelaar (Curaçao, 1966) groeide op in Nederland (Groningen en Nijmegen) en bracht zijn middelbareschooltijd door op Curaçao. Hij studeerde internationaal recht in Leiden (jurist) en was actief in diverse maatschappelijke organisaties, zoals de Vereniging Antilliaans Netwerk. Arthur woont in Amsterdam, is lid van Amsterdam Inclusief en werkzaam als diplomaat en strategisch adviseur Diversiteit en Inclusie voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij was de drijvende kracht achter het onderzoek naar de vormen van racisme binnen de organisatie van het ministerie.
