Deze leeractiviteit vindt plaats op:
1 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Linda van Denderen
Waarom Linda? Theatermaker en praktisch filosoof | Ontwikkelt filosofische audiotours voor musea | Verzorgt trainingen in de kunst van het vragen stellen

Socrates op sneakers | Linda van Denderen

Waarom deze leeractiviteit? Als publiek leiders voeren we veel gesprekken. Maar stellen we daarbij altijd de écht goede vragen? Hoe blijven we gefocust, voeren we goede discussies en beperken we ons tot gevraagd advies? Kan dat beter? En wat kunnen we daarbij leren van Socrates? Laat je meenemen in de kunst van vragen stellen. Wat zijn jouw patronen en reflexen in gesprekken? In deze sessie leer je 3 socratische vaardigheden die je direct in de praktijk kunt brengen.

Zomerprogramma: Socrates op sneakers

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
5 augustus  9:00 - 13:00 Utrecht

Waarom Wilco? Hoogleraar Economische Psychologie | Directeur Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag | Onderzoeker financiële stress en gedragswetenschappelijke toepassingen / Waarom Janneke? Gedragswetenschapper en manager ACM | Consumentengedragsteam AFM

Impact maken door het inzetten van gedragskennis | Janneke Toussaint en Wilco van Dijk

Waarom deze leeractiviteit? Til jouw beleidsvoering naar een hoger niveau door de 'factor mens' centraal te stellen! Ontdek hoe menselijk gedrag beleidsvorming kan verbeteren. Je maakt kennis met gedragsinzichten om gedragsverandering bij burgers en bedrijven te bevorderen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden leer je op een interactieve manier meer over de kansen en uitdagingen van gedragsinzichten in beleid. Na de sessie begrijp je beter hoe keuzes worden beïnvloed en weet je hoe je deze inzichten kunt toepassen en verankeren in jouw organisatie.
I.s.m. het Behavioural Insights Netwerk Nederland (BIN NL).

Zomerprogramma: Impact maken door het inzetten van gedragskennis

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
7 augustus 13:00 - 17:00 Utrecht

Waarom Eva? Gedragseconoom | Oprichter Behavioural Insights Nederland | Auteur van boeken over gedragswetenschap en beleidsexperimenten | Meer dan 100.000 verkochte exemplaren

Het bromvliegeffect: maak effectieve beleidskeuzes dankzij gedragsinzichten | Eva van den Broek

Waarom deze leeractiviteit? De manier waarop je omgeving is ingericht, heeft grote invloed op de keuzes die je maakt. Dit onbewuste fenomeen, het ‘bromvliegeffect’, wordt in deze sessie onder de loep genomen. Je leert van gedragswetenschapper Eva van den Broek hoe je gedragsinzichten kunt inzetten voor effectiever beleid en besluitvorming. Je ontvangt praktische handvatten om gedragswetenschappelijke kennis om te zetten naar de praktijk, zodat beleid nog beter aansluit bij de behoeften van de samenleving en samenwerking effectiever wordt.

Zomerprogramma: Het Bromvliegeffect

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
13 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Jurriaan? Adviseur CIO staf | Expert in generatieve AI, bedrijfsprocessen en Life Cycle Management / Waarom Ronald? Manager RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid | Specialist in opleidingen en kennisdeling bij de overheid

Generatieve AI voor topambtenaren | Jurriaan Raaijmakers en Ronald van den Hoogen

Waarom deze leeractiviteit? Hoe benut je kansen en beheers je risico’s bij het gebruik van generatieve AI? Ontdek hoe je deze technologie verantwoord toepast om werk sneller, efficiënter en beter te doen. Je krijgt inzicht in de voordelen en risico’s en oefent zelf met GenAI, zodat je deze kennis kunt toepassen in jouw werkpraktijk. Wat betekent dit voor I-leiderschap en hoe bouw je een AI-geletterd team op? Zorg dat jij je voorbereid op de eisen van de Europese AI-Act en weet je waar je op moet letten.

Zomerprogramma: Generatieve AI voor topambtenaren

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
14 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Sia? Consultant in veranderkunde, leiderschap en samenwerking | Oprichter Filosofieconsultancy | Ervaring als boardroomconsultant bij Belastingdienst en maatschappelijke transities | Combineert diepgaande inzichten met praktische gedragsverandering voor duurzame impact

Leidinggeven aan een nieuwe wereld | Sia Ataredian

Waarom deze leeractiviteit?  Als topambtenaar ben jij een contextmaker: jouw manier van leidinggeven bepaalt de omgeving waarin mensen werken en beleid vorm krijgt. Maar hoe bewust ben je van de sociale constructies die deze context sturen? Wat als bepaalde vanzelfsprekendheden niet voor iedereen even rechtvaardig uitpakken? Je leert tijdens deze leeractiviteit aan de hand van filosofische inzichten anders kijken, denken en uiteindelijk handelen. Je ontdekt jouw eigen valkuilen op het gebied van diversiteit en inclusie. Je krijgt concrete handvatten om niet alleen effectiever leiding te geven in een snel veranderende wereld, maar ook om een werkomgeving te creëren waarin ieders talenten worden herkend en erkend. 

Zomerprogramma: Leidinggeven aan een nieuwe wereld

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
18 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Daniëlle? Spreker | Expert in non-verbale communicatie | Auteur Zo werkt non-verbale communicatie – Anders kijken, meer zien (2025)

Anders kijken, meer zien: de kracht van non-verbale communicatie voor topambtenaren | Daniëlle Regnerij

Waarom deze leeractiviteit? Non-verbale communicatie speelt een sleutelrol in iedere ontmoeting. De signalen die je uitzendt en oppikt, beïnvloeden de dynamiek van gesprekken en de impact van je boodschap. In deze masterclass leer je hoe je lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen strategisch inzet om verbinding te versterken en effectiever te communiceren. Je ontdekt hoe je sneller reacties herkent, bewuster stuurt op interactie en je invloed vergroot. Met praktische oefeningen en analyses van iconische interviews pas je de inzichten direct toe in je werkomgeving.

Zomerprogramma: Zo werkt non-verbale communicatie: anders kijken, meer zien

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
19 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Tom? Directeur Strategie voor Industrie en Innovatie bij TNO en lid nationale Kernteam Sleuteltechnologie | Als bestuurslid High Tech NL en initiatiefnemer NXTGEN Hightech ervaring met grootschalige innovatieprogramma’s

Innovatiekracht. Nieuwe energie voor innovatie in Nederland | Tom van der Horst

Waarom deze leeractiviteit? Economische vernieuwing, nationale veiligheid en klimaatverandering: het zijn voorbeelden van uitdagingen die vragen om innovatieve oplossingen. Om daarvoor de sleutel tot succes te vinden is innovatiekracht nodig: het vermogen om innovaties daadwerkelijk in de praktijk te realiseren. Dit vergt nieuwe ideeën voor beleid en een effectieve uitvoering. Deze leeractiviteit biedt heldere antwoorden op complexe vragen over de wereld van privaat-publieke samenwerkingen, geplaatst in een historisch en internationaal perspectief. Rijk aan voorbeelden en praktische tips, biedt het onmisbare tools voor iedereen die actief is in innovatieprogramma’s en op zoek is naar nieuwe paden.

Zomerprogramma: Innovatiekracht - Nieuwe energie voor innovatie in Nederland

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
20 augustus 13:00 - 17:00 Utrecht

Waarom Celiane? Psycholoog | Expert in constructionist theory en design thinking | Schreef mee aan boek Design Thinking and Social Construction (2022)

Design thinking and Social construction | Celiane Camargo-Borges

Waarom deze leeractiviteit? Formuleer jij krachtige vragen die direct de aandacht trekken en tot impactvolle discussies leiden? En hoe ga je eigenlijk om met onzekerheid? Blijf je daar liever ver bij vandaan, of accepteer en omarm je het onbekende omdat je hebt ontdekt dat in onzekerheid juist potentiële innovatie schuilt? In deze interactieve sessie, gebaseerd op de principes van Design thinking en Social construction, leer je hoe je deze benaderingen kunt combineren. Het resultaat? Een praktisch raamwerk voor én het verbeteren van teamprestaties én jouw groei als sterke en creatieve leider!

Let op: deze workshop is in het Engels.

Zomerprogramma: Design thinking and Social construction

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
21 augustus 10:00 - 14:00 De Bilt

Waarom Maarten? Hoofddirecteur & Chief Science Officer bij het KNMI | Specialist in klimaatverandering en klimaatadaptatie

Te gast bij het KNMI: kennis voor keuzes | Maarten van Aalst

Waarom deze leeractiviteit? Hoe draagt kennis over weer, klimaat en seismologie bij aan een veiliger en welvarender Nederland? Ontdek tijdens dit werkbezoek aan het KNMI hoe wetenschap, beleid en praktijk samenkomen. Je krijgt inzicht in innovatieve technologieën zoals AI-modellen en het Early Warning Centre. Je verdiept je in thema’s als klimaatverandering en de energietransitie. Tegelijk reflecteer je op de spanning én samenwerking tussen kennis en uitvoering. Met rondleidingen door de weerkamer, atoombunker en het meetveld van De Bilt.

Zomerprogramma: Te gast bij het KNMI

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
21 augustus 13:00 - 17:00 Zwolle

Thijs Ringelberg
Waarom Thijs? Promovendus filosofie aan RUG | Maakt filosofische gespreksvoering toegankelijk voor iedereen | Socratisch gespreksleider die zich richt op praktische vragen en inzichten

Socrates op sneakers | Thijs Ringelberg

Waarom deze leeractiviteit? Als publiek leiders voeren we veel gesprekken. Maar stellen we daarbij altijd de écht goede vragen? Hoe blijven we gefocust, voeren we goede discussies en beperken we ons tot gevraagd advies? Kan dat beter? En wat kunnen we daarbij leren van Socrates? Laat je meenemen in de kunst van vragen stellen. Wat zijn jouw patronen en reflexen in gesprekken? In deze sessie leer je 3 socratische vaardigheden die je direct in de praktijk kunt brengen.

Zomerprogramma: Socrates op sneakers

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
22 augustus 9:00 - 13:00 Den Haag

Waarom Marieke? Veranderkundige | Expert in samenwerkingsvraagstukken en gedragsverandering | Werkt aan het boek Contextrijk veranderen

De macht van de context: hoe kom je uit de groef? | Marieke Wilke

Waarom deze leeractiviteit? Hoe komt het dat je soms vervalt in (gedrags)patronen die je eigenlijk in de weg staan? Ontdek hoe jouw omgeving, situatie en context je denken en handelen beïnvloeden, en hoe dit inzicht je kan helpen uit die ongewenste ‘groef’ te komen. Tijdens deze leeractiviteit krijg je, naast dit inzicht, handelingsmogelijkheden en concrete tools aangereikt die je direct kunt toepassen.

Zomerprogramma: De macht van de context: hoe kom je uit de groef?

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
26 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Ingrid? Hoogleraar Nederlands en Europees constitutioneel recht | Expert in grondrechten en democratische rechtsstaat | Schrijft voor De Correspondent

Topambtenaar als gids in de democratische rechtsstaat: weten én doen | Ingrid Leijten

Waarom deze leeractiviteit? Als topambtenaar speel je een belangrijke rol in het bewaren van de balans tussen de politiek en ambtenarij, zodat je samen komt tot evenwichtig beleid waar de samenleving echt iets aan heeft. Goede vakinhoudelijke kennis van de democratische rechtsstaat vormt daarbij de basis en is een belangrijke voorwaarde om een evenwichtige dialoog en kritische reflectie mogelijk te maken. In deze leeractiviteit ontdek je de basiswaarden van de rechtsstaat en grondrechten, en hoe deze de afgelopen decennia zijn ontwikkeld. Je leert hoe je actief bijdraagt aan het waarborgen van de rechtsstaat en hoe je het goede voorbeeld kunt geven in situaties waarin concrete spanningen zich voordoen.

Zomerprogramma: Leiderschap, fundamentele rechten en vertrouwen in de overheid

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
26 augustus: 9:00 - 13:00 Utrecht

Waarom Tom? Directeur Strategie voor Industrie en Innovatie bij TNO en lid nationale Kernteam Sleuteltechnologie | Als bestuurslid High Tech NL en initiatiefnemer NXTGEN Hightech ruime ervaring met grootschalige innovatieprogramma’s

Innovatiekracht. Nieuwe energie voor innovatie in Nederland | Tom van der Horst

Waarom deze leeractiviteit? Economische vernieuwing, nationale veiligheid en klimaatverandering: het zijn voorbeelden van uitdagingen die vragen om innovatieve oplossingen. Om daarvoor de sleutel tot succes te vinden is innovatiekracht nodig: het vermogen om innovaties daadwerkelijk in de praktijk te realiseren. Dit vergt nieuwe ideeën voor beleid en een effectieve uitvoering. De sessie biedt heldere antwoorden op complexe vragen over de wereld van privaat-publieke samenwerkingen, geplaatst in een historisch en internationaal perspectief. Rijk aan voorbeelden en praktische tips, biedt het onmisbare tools voor iedereen die actief is in innovatieprogramma’s en op zoek is naar nieuwe paden. 

Zomerprogramma: Innovatiekracht - Nieuwe energie voor innovatie in Nederland

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
27 augustus 9:00 - 13:30 Erlecom

Waarom Rik? Politicoloog en transitiewetenschapper | Proefschrift over transformatieve overheid / Waarom Suzanne? Bestuurskundige en actie-onderzoeker | Chief Exploration Officer voor Agenda Stad |Schreef De Polder is dood! Leve de polder. Foto: Nathalie Hennis Photograph

Te gast in de Ooijpolder: ontdek hoe je complexe systemen in beweging krijgt

Waarom deze excursie? Werken aan transitieopgaven, zoals de stikstofopgave, woningbouw, energietransitie of andere complexe dossiers, is interessant en uitdagend. Tijdens dit werkbezoek in de Ooijpolder (nabij Nijmegen)  ontdek je aan de hand van twee inspirerende praktijkvoorbeelden op het gebied van landbouw en natuur hoe anderen daarmee omgaan. 

Zomerprogramma: Te gast in de Ooijpolder - ontdek hoe je complexe systemen in beweging krijgt

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
28 augustus 13:00 - 17:00 Den Haag

Waarom Mark? Is officier der mariniers | heeft uitgebreide kennis en ervaring ‘uit het veld’ en op verschillende functies in Den Haag gewerkt

Te gast bij Defensie | Mark Haasdijk

Waarom deze leeractiviteit? Tijdens dit werkbezoek ben je te gast bij de hoofdlocatie van het Ministerie van Defensie in Den Haag. Daarbij doe je onder andere een mini “wargame” om te doorleven wat het betekent om als Nederland gereed te zijn voor een mogelijk conflict aan onze grenzen. De Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten, luitenant-generaal Ludy Schmidt, verzorgt de opstart en afsluiting. Mark Haasdijk is gastheer.

Zomerprogramma: Te gast bij Defensie

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
28 augustus 9:00 - 13:00 Den Haag

Waarom Celiane? Psycholoog | Expert in de constructionist theory en design thinking | Schreef mee aan het boek Design Thinking and Social Construction (2022)

Design Thinking and Social Construction | Celiane Camargo-Borges

Waarom deze leeractiviteit? Formuleer jij krachtige vragen die direct de aandacht trekken en tot impactvolle discussies leiden? En hoe ga je eigenlijk om met onzekerheid? Blijf je daar liever ver bij vandaan, of accepteer en omarm je het onbekende, omdat je hebt ontdekt dat in onzekerheid juist potentiële innovatie schuilt? In deze interactieve sessie, gebaseerd op de principes van Design Thinking en Social Construction, leer je hoe je deze benaderingen kunt combineren. Het resultaat? Een geweldig raamwerk voor én het verbeteren van teamprestaties én jouw groei als sterke en creatieve leider!

Let op: deze workshop is in het Engels.

Zomerprogramma: Design thinking and Social Construction

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
29 augustus 9:00 - 13:00 Utrecht

Waarom Nynke? Programmadirecteur De Publieke Ontwerppraktijk bij de Dutch Design Foundation | Medeoprichter Systemic Design Lab aan de TU Delft | Auteur Designing for Society

Ontwerpend werken aan complexe opgaven | Nynke Tromp

Waarom deze leeractiviteit? Als topambtenaar werk je geregeld aan oplossingen voor complexe opgaven die vragen om samenwerking tussen minsiteries en andere stakeholders. Een ontwerpende aanpak kan daarbij helpend zijn. Door verschillende perspectieven te betrekken, de kracht van verbeelding in te zetten, en in de praktijk te experimenteren, werk je stap voor stap aan grote opgaven. Ervaar wat ontwerpend werken is en wat het voor jouw professionele praktijk kan betekenen.

Zomerprogramma: Ontwerpend werken

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
2 september 13:00 - 16:00 Den Haag

Waarom Bart? Polarisatie-expert | Praktisch filosoof | Voormalig journalist | Ontwikkelde het Denkkader Polarisatie vanuit journalistieke ervaring en onderzoek

Polarisatie: inzicht in de dynamiek van het wij-zij-denken | Bart Brandsma

Waarom deze training? Als topmanager heb je regelmatig te maken met gepolariseerde thema’s. Denk aan stikstof, vluchtelingen, de energietransitie of radicalisering van links of rechts. Hoe ga je daarmee om? Dat ontdek je tijdens deze masterclass van polarisatie-expert Bart Brandsma. In 2 uur laat Bart je zien hoe het Denkkader Polarisatie werkt én hoe je het effectief kunt gebruiken. Anders gezegd, welke posities er zijn binnen het krachtenveld van polarisatie en met welke inzichten en handvatten je gepolariseerde situaties of thema’s kunt depolariseren.

Zomerprogramma: Polarisatie

Deze leeractiviteit vindt plaats op:
5 september 13:00 - 17:00 Zoetermeer

Waarom de AIVD? Onderzoekt binnenlandse veiligheid en verzamelt inlichtingen | Speelt een cruciale rol in internationale samenwerkingsverbanden en gezamenlijke operaties

Te gast bij de AIVD: versterk je veiligheidsbewustzijn als topambtenaar | AIVD

Waarom deze leeractiviteit? In een tijd van toenemende dreigingen is het essentieel dat bestuurders weerbaar zijn. Maar wat houdt dat precies in? En tegen welke risico’s moeten we ons beschermen? In deze training bij de AIVD ontdek je welke reële dreigingen spelen, van heimelijke beïnvloeding en insider risk tot cybercriminaliteit en de gevaren van nieuwe technologieën. Je leert hoe deze dreigingen jou en je organisatie beïnvloeden en hoe je samen met je medewerkers het veiligheidsbewustzijn ontwikkelt dat nodig is voor een veerkrachtige overheid.

Zomerprogramma: Te gast bij de AIVD - de weerbare bestuurder

Verken de digitale bibliotheek van het ABD Zomerprogramma 2025

Alle sessies uit het ABD Zomerprogramma 2025 zijn verrijkt met digitaal leermateriaal ter voorbereiding op de bijeenkomsten. Denk aan een selectie van artikelen, onderzoek, podcasts en/of filmpjes. We nodigen je van harte uit deze digitale bibliotheek te raadplegen. Scan daarbij vooral ook door het materiaal van de leeractiviteiten die je zelf niet bezoekt.

Digitale bibliotheek ABD Zomerprogramma 2025