Foto Willy Dekker (hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat Zee en Delta) en Annemieke Nijhof (algemeen directeur bij Deltares)

Zeespiegelstijging, bodemdaling, waterkwaliteit en -verdeling: het portfolio van Rijkswaterstaat is niet mals. Met behulp van de expertise en toegepaste onderzoeken van Deltares, het Nederlandse kennisinstituut voor water en ondergrond, komt RWS tot effectieve en efficiënte oplossingen.

De Partner

Als topambtenaar werk je voor Nederland en werk je dus nauw samen met bedrijven en organisaties. Hoe geven ABD’ers invulling aan deze samenwerking?

Waarom is jullie samenwerking zo belangrijk?

Willy: ‘Er liggen grote maatschappelijke vraagstukken voor ons. Denk aan het veranderende klimaat en de energietransitie. Daarvoor hebben we nieuwe kennis nodig om de juiste keuzes te kunnen maken, zowel in beleid als in de uitvoering. Deltares helpt ons vooruit te kijken én om in het hier en nu te kunnen handelen. Onder andere bij het in kaart brengen van de zandvoorraden in de Noordzee, zodat we weten hoe we onze kustlijn hiermee kunnen blijven beschermen. Een ander voorbeeld is het beheer van de Oosterscheldekering. Als we die sluiten, gebruiken we watermodellen die mede door Deltares zijn ontwikkeld. Bijvoorbeeld om de waterstand en stroming te voorspellen.’ 

Annemieke: ‘Deltares kijkt verder dan de actuele vragen vanuit beleid of de uitvoering. We werken op het gebied van droogteonderzoek bijvoorbeeld al jaren samen met Australië en het Midden-Oosten. Naar zulk onderzoek was in Nederland tien jaar geleden nog geen vraag, maar door het steeds extremere weer hebben we er nu veel baat bij. Het is aan Deltares om de kennisbasis op orde te hebben voor al die maatschappelijke vraagstukken van nu en de toekomst.’

Voor welke uitdagingen komen jullie te staan?

‘Het is een kwestie van balanceren tussen alles willen weten en adaptief zijn en handelen’

Willy: ‘Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar houden is een mooie, uitdagende klus. Daarin hebben we heel veel te doen, in een beperkte fysieke ruimte en onder veranderende omstandigheden. Dat vraagt voortdurend om keuzes. Strategisch en toegepast onderzoek zijn hiervoor van groot belang, zowel voor de beleidsdirecties als de uitvoering. Het is verleidelijk om zoveel mogelijk te willen weten, maar op een gegeven moment moet je ook handelen. En het liefst adaptief. Dat is een kwestie van balanceren.’ 

Annemieke: ‘Het beste wat de wetenschap kan brengen is vooruitgang, het beste wat beleid kan brengen is stabiliteit. Die twee werelden botsen weleens. Ik kan een heel inhoudelijk verhaal houden over de lange termijn, maar dat is niet altijd in lijn met de horizon van RWS. Enerzijds wil Deltares dapper het podium zoeken. Anderzijds loop je dan het gevaar dat je te veel op de beleidsstoel gaat zitten. RWS heeft ook te maken met vragenuren en Kamerdebatten. Dan helpt het niet als wij de organisatie ook nog eens platwalsen met onze ideeën en ambities.’ 

Willy: ‘We delen de missie om Nederland bewoonbaar te houden en te beschermen tegen overstromingen, met een veerkrachtige watervoorraad en infrastructuur. Het past een kennisinstituut als Deltares ook om toekomstscenario’s te schetsen. Anders ben je te veel bezig met alleen het hier en nu. Maar een gepast tempo is belangrijk voor draagvlak en aanpassingsvermogen. Daarover zullen Annemieke en ik met elkaar in gesprek moeten blijven.’ 

Wat leren jullie van elkaar?

Willy: ‘Ik herinner me een bijeenkomst over de aanpak van de Grevelingen. We kwamen niet echt verder, tot Annemieke alle aanwezigen vroeg naar het eerste moment waarop zij werden geraakt door de natuur. Dat maakte de mooiste verhalen los. Daarmee deed Annemieke een appèl op iedereen aan tafel: we werken voor de toekomst van Nederland, dit gaat ergens over. Ze creëerde de ruimte voor het goede gesprek.’ 

Annemieke: ‘Willy kan ontzettend goed luisteren. In moeilijke overleggen zijn mensen vaak bezig met het punt dat zij willen maken. Dan ben je dus alleen bezig met het op tafel gooien van je eigen gedachten en ideeën. Door het hoge tempo van ons werk wordt de kunst van het luisteren steeds unieker, maar het is wel dé succesfactor.’ 

Wat kan er in jullie samenwerking beter?

Annemieke: ‘Ik merk dat er in de uitvoeringsfase van RWS-projecten niet altijd ruimte is voor reflectie op de beschikbare kennis. Terwijl het water- en bodemsysteem waarmee bijvoorbeeld een waterkering interacteert voortdurend verandert. Het zou dan kunnen helpen om een kennisproject naast het uitvoeringsproject te zetten. Welke consequenties heeft een verandering in de bodem of waterstand voor het project? We kunnen daarin nog intensiever gebruikmaken van elkaars kennis.’ 

Willy: ‘Die ruimte zou ook ik graag willen hebben, maar we moeten ook tijdig presteren. We voelen de maatschappelijke druk om Nederland bereikbaar te houden, zonder al te veel hinder en met beheersing van kosten en tijd. Daarin zullen we het evenwicht moeten bewaren. Het mooie van onze samenwerking is dat alles in samenhang en samenwerking gebeurt. Het is echt een strategisch partnerschap.’