Succession planning voor topfuncties

Als CIO Rijk is Art de aanjager van het digitaliseringsbeleid van de Rijksoverheid. Daarnaast is hij voorzitter van het CIO-beraad, dat bestaat uit de CIO’s van de ministeries en enkele grote uitvoeringsorganisaties. Het CIO-beraad is een rijksbreed, strategisch overleg waarin de departementale CIO’s en een aantal grote uitvoeringsorganisaties – vanuit een kaderstellende en adviserende rol – samenkomen voor regie en coördinatie op digitaliseringsonderwerpen. Art stelt dat digitalisering in de haarvaten van de publieke dienstverlening zit. ‘Al jaren kunnen we zonder digitalisering geen belasting innen of uitkeringen verstrekken. En ook andere processen bij de overheid zijn of worden steeds vaker gedigitaliseerd en ondertussen hebben we ook te maken met vraagstukken zoals AI en cybersecurity. We hebben binnen de Rijksoverheid de juiste mensen nodig om leiding en invulling aan deze ontwikkelingen te geven.’ Digitaal leiderschap betekent volgens Art dat topambtenaren naast de kansen van digitalisering ook kennis hebben van de risico’s en Europese wetgeving. ‘Het is daarnaast belangrijk dat zij op de hoogte zijn van de grote digitaliseringsprojecten. Natuurlijk binnen hun eigen departement, maar ook bij uitvoeringsorganisaties en andere ministeries. Het overbruggen van die afstand is cruciaal voor de toekomst.’

Vooruitziende blik

Een andere cruciale, nog basalere factor is de beschikbaarheid van topambtenaren met diepgaande kennis van digitaliseringsvraagstukken. DGABD speelt daarin een belangrijke rol, als verantwoordelijke voor het helpen vinden van deze publiek leiders en het centraal versterken van hun leiderschap en ambtelijk vakmanschap. Peggy Bruijns is afdelingshoofd Management Development Consultancy bij DGABD. Ze merkt dat digitaal vakmanschap een steeds prominentere rol krijgt in de profielen van publiek leiders. Ook voor de functies waarin digitalisering niet de hoofdmoot vormt. Peggy: ‘Tegelijkertijd hebben we ook als Rijksoverheid te maken met de krapte op de arbeidsmarkt. We zullen onze vijver dus moeten vergroten en meer mensen van buiten moeten verleiden om te kiezen voor een topfunctie in de publieke dienstverlening.’ 

Daarnaast is een vooruitziende blik heel belangrijk, aldus Victor Paumen. Hij is MD-consultant voor de Belastingdienst en Digitalisering bij DGABD. ‘Er zijn twee hoofdvragen: welke digitale ontwikkelingen verwachten we en wat vraagt dit van topambtenaren? En: waar is op termijn opvolging nodig en hoe kunnen we daar nu al op anticiperen, door vacatureonafhankelijk ons netwerk van potentiële kandidaten te vergroten?’ Art knikt: ‘Door als Rijksoverheid intern en extern actiever te kijken naar mogelijke toekomstige opvolgers voor topfuncties op het gebied van digitalisering, kun je bij een nieuwe vacature meteen een aantal goede kandidaten benaderen. Ook vanuit het CIO-beraad is deze vorm van personeelsstrategie en succession planning een van de prioriteiten voor de komende jaren.’ 

Boeien en binden

Het boeien van talent binnen het digitaliseringsdomein is één ding, maar de Rijksoverheid zal hen ook aan zich moeten binden om domeinspecifieke expertise – en dus de continuïteit – te behouden. ‘Daarvoor moet je mensen simpelweg leuke, interessante projecten bieden’, aldus Art. Hij noemt het Rijks ICT Gilde als voorbeeld. Deze tech-organisatie zet specialisten op projectbasis in bij IT-trajecten binnen de gehele Rijksoverheid. ‘En als we topambtenaren op een vergelijkbare manier aan boord willen houden, moeten zij de mogelijkheid krijgen om na vier of vijf jaar een nieuwe digitaliseringsfunctie te vervullen. Zo bouw je een pool op voor succession planning.’ Voor een sterke binding is volgens Art en Peggy ook een goede onboarding essentieel. ‘Daar zijn we als DGABD dan ook flink meters op aan het maken, door topambtenaren die vanuit het bedrijfsleven komen goed mee te nemen in hun nieuwe speelveld’, legt Peggy uit. ‘Tegelijkertijd is het natuurlijk belangrijk dat zij hun frisse blik behouden.’ 

Art stelt dat de Rijksoverheid topambtenaren ook voldoende ontwikkelmogelijkheden moet bieden in de vorm van trainingen en opleidingen op het gebied van digitalisering. Hiervoor riep DGABD een aantal jaren geleden het curriculum ICT-Digitalisering in het leven. In de trainingen en interactieve sessies is onder andere aandacht voor de digitale ontwikkelingen en de rol van topambtenaren hierin. ‘Binnen het curriculum organiseren we ook Techpedities’, vult Victor aan. ‘Dit zijn bedrijfsbezoeken aan organisaties als VodafoneZiggo en IBM, over bijvoorbeeld cloudbeleid en governance. Onze samenwerking met het bedrijfsleven is een mooie manier om kennis uit te wisselen, ons netwerk te vergroten en mee te bewegen met de digitale ontwikkelingen.’ DGABD organiseert verschillende leeractiviteiten binnen het curriculum in samenwerking met RADIO – de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid. De directie CIO Rijk is opdrachtgever van RADIO. 

Een sterk netwerk

Om het netwerk verder te vergroten, organiseert DGABD meerdere keren per jaar ontbijtsessies. Deze zijn gericht op leidinggevenden die de overstap willen maken naar de Rijksoverheid. Tijdens de ontbijtsessie van afgelopen najaar stonden de digitaliseringsfuncties centraal. ‘Uit de sessies zijn al meerdere succesvolle sollicitaties voortgekomen’, vertelt Victor. Peggy: ‘Met dit soort initiatieven willen we bijdragen aan een wendbaardere Rijksoverheid. Hoe sterker ons netwerk, hoe beter we de grote personeels- en digitaliseringsvraagstukken kunnen aanpakken. Daar nemen we samen met het CIO-beraad onze verantwoordelijkheid in.’ Meerdere CIO’s binnen dat beraad komen van buiten de Rijksoverheid. Art is er één van. ‘Onze ervaringen kunnen, samen met onze beweegredenen om voor de Rijksoverheid te kiezen, als voorbeeld dienen voor anderen’, stelt hij. ‘Als verantwoordelijke op het gebied van digitalisering heb je de mogelijkheid om een grote bijdrage te leveren aan de dienstverlening richting burgers en bedrijven. Dat verhaal moeten we als één Rijksoverheid blijven uitdragen.’