Robotisering. Hoe verandert het onze maatschappij? Hoe verandert het de Rijksdienst? Hoe verandert het ons leiderschap, als ABD’ers?
Dat was het thema van het tweede ABD-symposium, op 22 mei 2018, in COMM, het Museum voor Communicatie. Elk ABD-symposium heeft als leidraad 'voor ABD’ers, door ABD’ers': collega’s die actuele thema’s bespreken en hoe ze daar mee om moeten gaan. In dit geval dus Robotisering.
Ter illustratie wil ik u graag wijzen op de filmpjes van Simone Giertz. Zij steekt de draak met robotisering. En toch is het, op een subtiele manier, ook een wijze les.
Simone Giertz is een gesjeesde techniekstudente uit Zweden. Gesjeesd, want die robots werken natuurlijk voor geen meter. Maar door daar over te vloggen heeft ze veel geld verdiend. Inmiddels woont ze in Hollywood en maakt ze filmpjes met allerlei beroemdheden. Over slechte robots. Ze staat bekend als The Queen of Crappy Robots.
Dat roept de vraag op: werken die robots echt niet? Want als ze wel deden waarvoor ze waren ontworpen, waren die filmpjes nooit zo populair geweest, en was mevrouw Giertz nooit zo succesvol geweest. De 'ontbijtmachine' werkt misschien niet als ontbijtmachine, maar juist daarom werkt het wel als geldmachine.
De wijze les is dan ook: laat je niet leiden door de techniek of door beperkingen, maar neem zelf de leiding door te zoeken naar mogelijkheden.
Oftewel:
'Vraag niet wat jij kan doen voor je robots, maar wat je robots moeten doen voor jou.'
Het is immers niet de vraag óf robotisering ons werk gaat beïnvloeden. Het is ook niet de vraag wanneer dat gaat gebeuren. Dit gebeurt allemaal al lang.
De overheid speelt hierin een belangrijke rol. De ABD is de top van het Rijk. Wij zijn de publieke leiders. Het is mede aan ons om deze wereld vol bots, automatisering en kunstmatige intelligentie de goede kant op te laten gaan.
Het ABD-symposium is een goede herinnering aan het belang van robotisering, en de noodzaak dat wij als ambtenaren daar goed mee omgaan. Daarin vervult iedereen zijn of haar eigen rol. Bureau ABD heeft in zijn ontwikkelaanbod voor ABD’ers bijvoorbeeld de APP ICT, en de Verdiepingsmodules ICT. Die geven een goed inzicht in de opgave waarvoor ABD’ers worden gesteld in deze digitale wereld.
Een van de opgaven die het symposium duidelijk maakte: we moeten meer de verbinding zoeken. De Jonge Ambtenaar van het Jaar gaf het al aan in zijn bijdrage aan het ABD-symposium: de ontwikkelingen gaan zo snel, dat we buiten de traditionele structuren moeten denken. Bijvoorbeeld in een platform van allerlei ambtenaren, wetenschappers en de industrie. Een idee waarmee we met hem aan de slag gaan.
Onze hoofdspreker, Bernard ter Haar, pleit ook voor het versnellen van de regelgeving om als overheid het hoofd te kunnen bieden aan het veranderende digitale ecosysteem. Als ABD’er bent u welkom mee te denken, hoe we dat het beste kunnen doen. Misschien kunnen we als Nederland een voorbeeld nemen aan Denemarken, waar de Vereniging van Ingenieurs de “SIRIKommissionen” heeft opgericht. Politici, technici, wetenschappers, bedrijven, kunstenaars, ontwerpers en ambtenaren geven in deze commissie antwoord op vragen over alle technologische ontwikkelingen. Precies, net zoals Apple-assistent SIRI, waar ze zich naar hebben vernoemd.
Nadenken over Robotisering is tijdens het ABD-symposium al volop gebeurd. Maar ik wil iedereen aanmoedigen dat te blijven doen. Hopelijk biedt dit e-zine daarbij stof tot nadenken.
Bram de Klerck, directeur-generaal voor de Algemene Bestuursdienst
Dit voorwoord is een combinatie van de openingsspeech door de DG ABD, en zijn plenaire terugblik aan het einde van het symposium.
