Workshop Veiligheid en waardenspanning bij robotisering

‘Het besef dat alle mooie digitale ontwikkelingen ook een donkere kant hebben is bij ons volop aanwezig: niet voor niets kozen wij voor cyber security als fundament voor een afwegingskader voor verantwoorde digitalisering’, vertelt Patricia Zorko, directeur Cybersecurity en plv. NCTV.

'Transparantie versus vertrouwelijkheid, monopolie versus volkomen concurrentie, digitale soevereiniteit versus internationale samenwerking, en ga zo maar door'

In haar workshop, die Patricia Zorko gaf samen met Michel van Leeuwen, Hoofd van de afdeling Cybersecuritybeleid NCTV, gaf zij tekst en uitleg over het afwegingskader. ‘Het gaat ons erom dat er méér aspecten aan cyber security zitten dan veiligheid. Vrijheid en economische voorspoed zijn net zo belangrijk als veiligheid. Die drie waarden moeten met elkaar in evenwicht zijn. Om die waarden heen liggen de gebieden waarop we als overheid acties kunnen nemen: op ethisch gebied, economisch, wetgevend, administratief, diplomatiek en handhavingsgebied. Weer daaromheen brengen we de dilemma’s in beeld: transparantie versus vertrouwelijkheid, monopolie versus volkomen concurrentie, digitale soevereiniteit versus internationale samenwerking, en ga zo maar door.’

De groep vond plaats in klein comité. ‘Een prima uitgangspunt voor een goed tafelgesprek’, vindt Patricia. ‘We concludeerden met elkaar dat eigenlijk iedereen al met robotisering bezig is. We spraken af om daarom meer samen te gaan doen. En we hebben het gehad over de mogelijkheid om Nederland op de kaart te zetten als het land waar we morele waarden inbouwen in robotisering. Ik vond het leuk om te doen!’

Wat als?

In de workshop werd de zogeheten ‘waardenspanning’ met een paar ‘wat als?’-vragen zichtbaar gemaakt:

  • Wat als robots geleidelijk het werk van je mensen over gaan nemen, hoe ga je daarmee om?
  • Wat als ze dan gaan saboteren, hoe ga je daarmee om?
  • Wat als die robots fouten maken, hoe vertelt de minister dat aan de Kamer?
  • Wat als je moet concluderen dat er rare dingen gebeuren, maar je hebt geen idee hoe?

‘Het gesprek stond centraal bij deze workshop’, zegt Winfried Beekmans. ‘Dat vind ik leuk. Bovendien sprak het me aan dat we allemaal bij een ander departement werken. Duidelijk werd dat iedereen toch een beetje voor zich het wiel aan het uitvinden is. Bijvoorbeeld als het gaat om drones en informatiebeveiliging. We hebben met elkaar geconcludeerd dat we  elkaar meer moeten opzoeken en vaker kennis moeten delen. Wat ik zelf kan doen op dat gebied? Wij komen als auditdienst bij alle departementen over de vloer en kunnen onder meer kennis over het voorkomen van informatielekken delen.’

‘Elkaar vaker opzoeken’