Wat houdt dat nu in, ambtenaar zijn? En vul ik mijn vakmanschap goed in? Dat zijn vragen die iedere ambtenaar zichzelf vaker moet stellen.
Uit het SGO
Een van de SG’s licht een voor het SGO belangrijk thema persoonlijk toe. Deze keer: Maarten Schurink, SG Defensie.
Effectiviteit boven efficiëntie
Deze tijd vraagt dat we expliciet maken waar we als ambtenaren wél en níét van zijn. We werken voor de samenleving. Het is niet ons werk om bewindspersonen uit de wind te houden of in de wind te zetten. Het is wel aan ons om met de politiek moeilijke maatschappelijke of politieke vraagstukken op te lossen. We moeten effectiviteit boven efficiëntie stellen en waar nodig maatwerk toepassen. We moeten de opgaven die niet door één departement op te lossen zijn, samen oppakken. En dat alles integer, professioneel en onafhankelijk.
Geweten
En hoe dan om te gaan met je eigen geweten in je werk? Ik maak voor mezelf een strikt onderscheid tussen mijn mening als burger en mijn mening als ambtenaar. Als ambtenaar lever ik een bijdrage aan goede politieke besluitvorming en goede organisatie van Nederland. Dat doe ik door alle relevante informatie aan de politiek te bieden om tot een afgewogen oordeel te komen. Dat oordeel is aan hen en ik zal me altijd maximaal inspannen om alle gezichtspunten in te brengen. Wanneer bewindspersonen of de Kamer een andere oplossing kiezen dan het professioneel ambtelijk advies, dan is het óók mijn verantwoordelijkheid om die uit te voeren.
‘De invulling van ons vakmanschap is persoonlijk, maar niet individueel’
Checks and balances
Meer weten?
* In de bijeenkomsten Intercollegiale Consultatie reflecteer je samen met collega’s op dilemma’s binnen jullie dagelijkse werkpraktijk.
Zou ik daarbij in gewetensnood kunnen komen? Ja, dat zou kunnen. Voor mij geldt dat de Grondwet en de bescherming van grondrechten de belangrijkste leidraad zijn. Daar ligt voor mij de grens. Tegelijkertijd is wetgeving de kern van het werk bij het Rijk en is het de rol van het kabinet en de Kamer om wetten te wijzigen. En heb ik veel vertrouwen in de kracht van de instituties in onze rechtsstaat, waaronder de rechtspraak, die zorgen voor checks and balances.
Het ordentelijk en integer vervullen van onze onpartijdige rol is een ander belangrijk onderdeel van die checks and balances. Maar makkelijk is dat zeker niet altijd. Voor niemand staat vast waar precies de grens ligt en wanneer die wordt gepasseerd. Daarom is reflectie nodig.*
Ruimte maken voor reflectie op vakmanschap
De invulling van ambtelijk vakmanschap is persoonlijk, maar niet individueel. Ben ik voldoende buiten mijn eigen hokje aan het werken? Probeer ik een voor de minister lastig dossier op te lossen, zonder dat ik het wegduw? En informeren we met deze nota de bewindspersoon of de Kamer volledig en op tijd? Iedere ambtenaar – ik dus ook – zal zelf ruimte moeten maken voor die reflectie. En vooral met collega’s in gesprek moeten gaan over vragen en dilemma’s, zonder direct te oordelen. Dat is ook ons vak.
