Agressie tegen ambtenaren: 'Ik weet waar jij woont!'

Minjon van Heijningen (Arbeidsinspectie): ‘Je hoeft het niet eens te zijn met wat wij doen, maar je kunt je wél fatsoenlijk gedragen’

'Helaas worden veel van onze inspecteurs regelmatig tijdens hun werk geconfronteerd met agressie en zelfs geweld, vertelt Minjon van Heijningen, Vakgroephoofd Arbeidsinspectie. Dat varieert van schelden en bedreigingen tot en met fysiek geweld. De teammanagers zijn de eerst aangewezenen om onze inspecteurs hierin bij te staan. Daarnaast dienen bedrijven die zich onheus bejegend voelen weleens klachten tegen onze inspecteurs in. Die klachten neem ik in behandeling maar eerlijk gezegd zijn ze regelmatig doorspekt met onfatsoenlijk taalgebruik en diskwalificatie van onze medewerkers. Dat dóet mij iets. Ik zeg altijd: “je hoeft het niet eens te zijn met wat wij doen, maar je kunt je wél fatsoenlijk gedragen”. Een klacht die op die manier is geformuleerd, heeft weinig kans van slagen.’

Plezier terugvinden

‘Al onze inspecteurs volgen een weerbaarheidstraining voordat ze aan hun baan beginnen. En zij zijn nooit alleen aan het werk, maar minstens met z’n tweeën. Daarnaast hebben we een opvangteam om meteen na een incident het gesprek aan te gaan met onze inspecteurs. We gaan waar nodig een gesprek aan of schrijven een brief aan de veroorzaker waarin we aangeven dat we dergelijk gedrag niet accepteren. Ook doen we aangifte bij de politie van zo’n incident. Onze mensen voelen zich na een incident soms langere tijd onprettig en onveilig. Het is aan ons als leiders om dat serieus te nemen en medewerkers proberen weer het vertrouwen en werkplezier terug te laten vinden. Want we moeten ongehinderd onze publieke taak kunnen uitvoeren!’

Henk Viersen (RVO): ‘Ik zoek doorlopend naar de beste manier om mijn mensen te beschermen’

'De agressie die wij tegenkomen komt veelal voort uit multiproblematiek’, zegt Henk Viersen, afdelingsmanager vergunningverlening en handhaving bij RVO. ‘Een voorbeeld? De veehouder die in de clinch ligt met de overheid over zijn fosfaatrechten, in financiële nood zit en zijn dieren verwaarloost. Aan ons dan de taak om boetes uit te delen of de dieren in bewaring te nemen en soms zelfs de gehele bedrijfsvoering over te nemen. Binnen RVO worden we wel eens geconfronteerd met agressief gedrag tijdens een hoorzitting hier  op kantoor. We zorgen er dan bijvoorbeeld voor dat er dat er een beveiliger in de buurt is voor een veilig gevoel.’

Mensen beschermen

‘Vanzelfsprekend trainen wij onze mensen in weerbaarheid en werken we met strikte protocollen. We hebben bijvoorbeeld een agressieprotocol en ook een zelfmoordprotocol. Want soms loopt de nood zo hoog op dat mensen naar vreselijke middelen grijpen. Tegelijkertijd ben ik er vooral voor mijn eigen mensen natuurlijk. Onze handhavers kunnen wel tegen een stootje, maar de een kan een incident sneller naast zich neerleggen dan de ander. Nog onlangs kreeg een van mijn mensen te horen “ik weet waar jij woont” en dan gaan natuurlijk alle alarmbellen af. We doen dan aangifte of een melding bij de politie en in dit geval werd ook de burgemeester geïnformeerd en de wijkagent. Ik zoek doorlopend naar de beste manier om mijn mensen te beschermen. En altijd stel ik me de vraag: heb ik het incident serieus genoeg genomen? Heb ik alles gedaan wat in mijn macht lag? Ik denk dat een oplossing ligt in vroegtijdiger signaleren en wegnemen van de multiproblematiek. Dan kun je nare situaties voorkomen.’

Joël Schoneveld (IND): ‘Soms gaat het er bij een gehoor stevig aan toe’

'Incidenten met agressie komen gelukkig bij ons niet vaak voor’, vertelt Joël Schoneveld, plaatsvervangend directeur Asiel en Bescherming bij de IND. ‘Als het gebeurt, is dat meestal op een van onze drie aanmeldcentra. De asielprocedure trekt helaas ook mensen aan die van tevoren best weten dat ze geen kans maken op asiel, en misbruik maken van de voorzieningen die de Nederlandse overheid biedt. Een aantal van die mensen wordt weleens agressief tijdens een gehoor. Soms gaat dat er stevig aan toe. We doen dan melding bij de politie, maar die kan er niet altijd meteen iets aan doen. Wel kunnen wij een cooling down-maatregel toepassen: zo’n overlastgever gaat dan naar de handhaving- en toezichtlocatie in Hoogeveen.’

Ter Apel

‘In Ter Apel is zoals bekend een heel hoge instroom en veel te weinig doorstroom. Daar is onlangs een vechtpartij geweest in onze wachtruimte. Het ging om jongens uit veilige landen in Noord-Afrika. We zijn er erg van geschrokken. Onze betrokken medewerkers reageren verschillend op zulke incidenten. De een wil voorlopig geen gehoren meer afnemen en de ander voelt zich niet bedreigd en heeft eerder medelijden met de overlastgevers. Overigens gaan de meeste gehoren er kalm aan toe; onze medewerkers zijn heel goed getraind in weerbaarheid en gesprekstechnieken, begrijpen de kwetsbare positie van de geïnterviewden en kunnen de dingen goed uitleggen.’

Korte lontjes

‘Als leidinggevende houdt het mij bezig of we als uitvoeringsorganisaties stevig genoeg benadrukken dat het zo echt niet langer kan met de asielinstroom; of vooral het gebrek aan doorstroom. De lontjes worden korter bij onze medewerkers en dat is slecht voor de werksfeer. Ik heb zelf onlangs in Ter Apel ervaren hoe het is als er honderd man tegen een hek aanduwen waar jij doorheen moet. Ik heb er moeite mee dat we in Nederland dit probleem niet opgelost krijgen. Ik moet ervoor zorgen dat mijn medewerkers hun werk goed kunnen doen, maar hoe lang houden ze dit nog vol? Dat vind ik een grote zorg, want bij het COA zie je al een hoog ziekteverzuim.’